پرسش و پاسخهای معمول در مصاحبه با مامورین ادارات پناهندگی
اشخاصى که از کشورهاى اروپايى درخواست پناهندگى مى کنند لازم است با پرسشهاى کارمندان دولت آشنايى پيدا کنند و خود را براى پاسخگويى به سئوالات آماده کنند. اين پرسشها درباره گذشته شما، خانواده و نزديکانتان است. فراموش نکنيد که دادن پاسخ مناسب به تمامی پرسشهای آنان در گرفتن تصميم نهايى اهميت بسيار دارد. از اين رو اجازه ندهيد چيزى فراموش شود يا ناگفته بماند.
در زير شمارى از پرسشهايى که کارمندان دولت از شما خواهند پرسید را آورده ايم تا با آنها بيشتر آشنا شويد. شماره بندى و پس و پيش بودن پرسشها نشان دهنده درجه اهميت آنها نيست. آنچه که شما بايد به آن دقت کنيد این است که داستان زندگى خود را آنگونه که لازم است توضيح دهيد و بهم وصل کنيد. تلاش کنيد که آنچه را که تعريف ميکنيد از روى نظم و ترتيب زمانى باشد تا براى شنونده و خواننده گيج کننده نشود.
هر چه شما پراکنده و بدون ترتيب دلایل خود را بازگو کنيد امکان بوجود آمدن سؤتفاهم براى وزارتخانه ها و مقامات امور پناهندگی بیشتر خواهد شد؛ و در نهايتبه ضرر شما خواهد بود. شما باید براى کسب حق پناهندگی در کشورهاى پناهنده پذير قبل از معرفی خود روى سوالهاى زير کار کرده باشيد.
- نام و نام خانوادگى؟ - تاريخ تولد؟ - اسم پدر و مادر و شغل آنها؟
- کجا و در کدام شهر زندگى ميکرديد؟ - آدرس محل زندگى؟
- پدر و مادر شما کجا زندگى ميکنند؟ - شغل و نحوه امرار معاش آنها؟
- شغل خودت و تخصص هاى حرفه اى؟ - ميزان تحصيلات؟
- در کدام مدرسه درس خوانده ايد، اسم و محل مدارسی که در آنها تحصیل کرده اید نام ببريد؟
- آيا ازدواج کرده ايد؟ - نام همسر شما چيست؟ - شغل و نحوه امرار معاش ايشان ؟
- تعداد فرزندان؟ تعداد برادر و خواهر؟ چکار ميکنند؟ سن آنها؟
- چرا کشور خود را ترک کرديد؟ - چگونه به اين کشور رسيديد، از چه راهى؟
- چه وقت به اينجا رسيديد؟ - از چه طريقى؟
- موقعيت امنيتى همسر شما چگونه است، آيا وضعیت وی هم در خطر است؟
- با دقت هر بلايى که به سر شما و خانواده شما در رابطه با فعاليت سياسى آمده است از جمله تعقيب، بازداشت، آزاد شدن از زندان، شکنجه، تفتیش و خانه گردی، مصادره اموال و مانند آنها را توضيح دهيد. آيا به غير از فعاليت سياسى به دلايل ديگرى همچون باور مذهبى، نژاد، جنسيت يا متعلق بودن به يک گروه اقليت، تحت تعقيب و آزار قرار گرفته ايد؟ در دوره هاى متفاوت چگونه تحت تعقيب، آزار و شکنجه قرار گرفته ايد؟ اینها را با دقت و بدون تناقض توضیح دهید. سعی کنید در مقابل پرسشهای پلیس و کارمندان دولت داستان سرایی نکنید آز آنجای که گفته های شما ثبت می شود و در نهایت به پرونده شما تبدیل میشود سعی کنید به پرسشهای آنها پاسخ گویا و کوتاه بدهید تا هنگام بررسی سروته گفته های شما معلوم و قابل فهم باشد.
- سابقه فعاليت سياسى خود و خانواده؟
- چطور شد که موقعيت شما به خطر افتاد؟
- سابقه دستگيرى و زندان دارید؟ چند مورد و در چه تاريخهايى؟
- چه مدت زندانى بوديد (چند ماه و يا چند سال)؟
- در کدام زندان؟ - زندانى که شما در آن بسر مى بردى در کجا قرار گرفته است؟ - چند نفر زندانى در آن وجود داشت؟ - شکل داخل و بيرون زندان چگونه است؟
- نحوه دستگيرى شما چگونه بود؟ مثلا براى شما نامه فرستادند، در محل کار دستگير شديد و يا در منزل؟ - در چه ساعاتى از شب و يا روز؟ - مامورينى که شمارا دستگير و يا جلب کردند چند نفر بودند؟
- به وسيله چه نيرويى دستگير شديد؟ نيروى انتظامى، امر به معروف و نهى از منکر، مفاسد اجتماعى و يا لباس شخصى ها؟ توجه داشته باشید هر کدام از این نیروها برای وظایف و ماموریتهای مشخصی ساخته شده اند. برای نمونه شما نمی توانید بگوئید ماموران امر به معروف من را به جرم فعالیت سیاسی دستگیر کرده اند.
- آيا اشخاص ديگرى نيز در ارتباط با شما دستگير شدند؟ اگر ممکن است نام ببريد؟
- آيا هنگام تفتيش منزل شما، مأمورين اسنادى و يا چيز ديگرى که جرم شما را اثبات کند پيدا نمودند؟
- نحوه فرارتان از ايران به چه صورت بود؟ - با چه وسيله اى و از چه طريقى فرار کرديد؟ - قاچاقچى را چگونه پيدا نموديد؟ - اسم قاچاقچى شما چى بود؟ - آيا از ايران تا اينجا همان قاچاقچى را همراه داشتى؟ - چند روز طول کشيد تا به این کشور رسیدید؟ - از طريق چه مرزهايى؟
-آیامدارکى، مثل پاسپورت، کارت شناسايى، گواهى نامه و غيره به همراه دارید؟ توجه داشته باشید مدارک نامبرده برای آنها بسیار مهم است.
- آیا اسناد ديگرى که نشان دهد موقعيت شما به خطر افتاده است با خود داريد؟
- آيا تاکنون فرد و يا افرادی از خانواده شما زندانى، فرارى، اعدام و يا تحت تعقيب و پيگرد قرار گرفته است؟ - اگر چنين بوده به طور مشخص اسم و چگونگى و تاريخ آن را بيان کنيد؟ -مثلا در چه تاريخى؟-به چه جرمى؟
- شکل فعاليت سياسى و سازمانى شما چگونه بود؟ علنى، نيمه علنى و يا کاملا مخفى بود؟ - با چه سازمانى فعاليت مى کرديد؟ - تاريخ آشنايى و شروع فعاليت شما با اين سازمان؟ - آشنايى شما با این سازمان از چه طريقى بود؟ روزنامه، نشريه، راديو، سايتهاى اينترنيتى و يا اشخاص و عناصر فعال سازمان؟ - با چه پاسپورتى آمديد؟ پاسپورت شما چه رنگى بود؟ - آيا مى دانيد پاسپورتى که شما با آن آمده ايد مربوط به کدام کشور بود؟
- حال روحى شما چگونه است؟
- مذهب شما چيست؟
- گفتيد از طريق همسرتان تهديد به مرگ شده ايد، چرا؟ - بجرم رابطه خارج از ازدواج؟ با چه کسى؟ - اسم و آدرس شخصى که با شما رابطه داشته است؟ - در صورت امکان سن و سال وى را بيان کنيد؟- تاريخ شروع و آشنايى با وى؟ اکنون از وی خبر دارید؟
- آيا تهديد شديد؟ به وسیله چه کسی؟ چگونه اين تهديد صورت گرفت؟ با چاقو، اسلحه و يا از طريق ديگرى؟ - چگونه از دستشان فرار کرديد؟ شب بود يا روز؟ بعدا به کجا رفتيد؟ چگونه از زندان آزاد شديد؟ با قيد ضمانت؟ وثیقه؟ و يا اينکه حکم زندانتان تمام شده بود؟
- محکوم به زندان شديد؟- چند سال حکم داشتيد؟ در کدام زندان بوديد؟ آيا در زندانهاى ديگرى هم بوديد؟ در زندانى که شما بوديد چند نفر زندانى بودند؟ -چرا بعد از آزاديتان از زندان نمى توانستيد در ايران بمانيد؟ آيا فرزندى در ايران داريد؟ چند سال سن دارد و سرپرستى وى به عهده چه کسى است؟
- آيا کسى و يا کسانى از خويشاوندان شما در خارج کشور زندگى مينمايند؟ - آيا تا کنون از کشورهای اروپایی تقاضاى ويزا کرده ايد؟ بویژه بسیار مهم است در کشوری که از آن درخواست پناهندگی می کنید اگر از قبل از آن درخواست ویزا کرده اید باید در مصاحبه اعلام کنید و دلایل آن را نیز بیان کنید.
- آيا تاکنون از این کشور و يا کشورهاى ديگرى در خواست پناهندگى کرده ايد؟
-اگر شما به عنوان اقليت مذهبى، همجنسگرا و يا زنى که بخاطر مسايل اخلاقى از طرف شوهر، برادر و يا هر عضوى از خانواده تهديد شده باشيد بايد بتوانيد تاريخ، شواهد و چگونگى به وقوع پيوستن کل ماجرا و پروسه فرار از آن را توضيح دهيد.
-پس از آنکه کشور خود را ترک کرديد نسبت به دوستان و خانواده و ديگران که در آنجا مانده اند احساس گناه ميکنيد؟- احساس ميکنيد به آنها مديون هستيد؟ اگر پاسخ مثبت است تا آنجا که ميتوانيد آن را بشکافيد. چه زمانى شما در اين فکر افتاديد که کشور خود را ترک کنيد؟ در اين رابطه چه احساسى داشتيد؟
- توجه داشته باشيد که شب قبل از مصاحبه خوب بخوابيد و سعى کنيد که در آرامش کامل و بدور از هر گونه اضطراب و پريشانى به مصاحبه برويد.
در صورت داشتن همسر و يا فرزند در ايران و يا کشورهاى همجوار لازم است هنگام مصاحبه اسامى آنها را با مقامات پناهندگى در ميان بگذاريد تا بعد از کسب پناهندگى بتوانید آنها را بیاورید. معمولا کسانى که بوسيله ويزا و از طريق قانونى وارد کشور مى شوند در صورت درخواست پناهندگى شانس کمتری خواهند داشت، مگر اينکه دلايل بسيار قوى و قانع کننده اى به مقامات ادارى ارائه داده باشند. شما بعنوان پناهنده در صورت گرفتن جواب منفى -بر طبق قانون پناهندگى در بسیاری از کشورهای اروپایی - از طريق ازدواج نيز اجازه اقامت نخواهيد يافت مگر اينکه به کشور خود بازگرديد و از آنجا درخواست اقامت از طریق ازدواج نمائید. توجه داشته باشید ازدواج قبل از جواب منفى مى تواند بر شانس متقاضى پناهندگى بيافزايد اما تعيين کننده نيست.
هنگام طرح موضوع ازدواج، مقامات امور پناهندگى از شخص متقاضى سؤال ميکنند که آيا میخواهید پرونده شما از طريق ازدواج مورد بررسى قرار گيرد يا از طريق همان کيس پناهندگى؟ بهتر است بگوئيد بر اساس پرونده پناهندگى، چون ازدواج به خودی خود يکى از دلايل اعطای اقامت به شخص متقاضى به حساب ميايد.
سایراطلاعات ضروری در مورد درخواست پناهندگی
الف . آيا کسى که با ويزاى شنگن و از طریق دعوتنامه فاميلى آمده باشد مى تواند درخواست پناهندگى کند؟
بله مى تواند، اما بايد دلايل کافى و قانع کننده ارائه دهد . به شرط آن که:
١- آخرين اعضاى خانواده باشد، پدر يا مادر پير و تنهايى باشد که از تامين زندگى و توان کارى برخوردار نباشند .
٢- بدون سرپرست و عدم برخوردارى از مراقبت اعضای خانواده و خویشاوندان درجه اول باشند .
٣- فرزند زير سن قانونى باشد.
٣- از طريق ازدواج آمده باشد. شرایط ديگری که فرد میتواند در خارج از کشور درخواست پناهندگی نماید این است که هنگامی که فرد در سفر خارج از ایران بسر می برد برای او شرایطی پیش بیاید که بازگشت وی به کشور با موانع و خطرات جدی مواجه شود . در این رابطه باید شواهد کافی وجود داشته باشد.
ب . تعریف قانون دابلین
قانون دابلين يک توافق مشترک بين کشورهاى اتحادیه اروپاست. بر اساس اين قانون در صورتى که متقاضى پناهندگى در هرکدام از اين کشورها جواب منفى و نهايتا اخراج گرفته باشد در هيچ يک از ديگر کشورهاى تصويب کننده اين قانون درخواست پناهندگى وى پذيرفته نخواهد شد. از نظر کشورهاى اروپايى شاهراه اصلى ورود پناهندگان به اروپای غربی، يونان و ايتاليا مى باشد. براى جلوگيرى و سخت تر کردن هرچه بيشتر ورود پناهندگان به اروپای غربی ، شبکه هایی براى رديابى و بازگرداندن پناهندگان ساخته شده است. اين رديابيها فقط از طريق انگشت نگارى صورت مى گيرد. فرد پناهجو تنها درصورتی به کشور دیگری بازگردانده می شود که در آن کشور اثرانگشت داشته و ثبت نام شده باشد.
نام و مشخصات کسانی که به هر دلیل در کشورمحل اقامت خود از از کنسولگری کشورهای اروپایی درخواست ويزا کرده باشند حداقل تا پنج سال درشبکه اينترنتى اداره امور مهاجرين آن کشورباقی خواهد ماند. چنانچه پناهجو سالها بعد در همان کشور درخواست پناهندگی نماید درخواست ویزای او آشکار شده و باید پاسخگو باشد. از تاریخ 15 ژانويه 2003 کلیه پناهندگان به محض ورود به هرکدام از کشورهای اروپایی انگشت نگارى شده و اسامى آنان در شبکه کامپيوترثبت خواهد شد. از اين تاريخ بچه هاى بالايى ١٤ سال نيز انگشت نگارى خواهند شد .
ج . آيا به بیماران حق پناهندگى تعلق مى گيرد؟
بلى در صورتى که قبلا خود را به کشورهاى اروپايى رسانده باشند و دارو و درمانى که به آن نياز دارند در کشورى که از آن آمده اند موجود نباشد. اما مراحل بسيار پيچيده و دشوارى در پيش خواهد داشت. لازم به توضيح است که سياست کلى کشورهاى پناهنده پذير بر اين اساس است که از پذيرفتن پناهنده سر باز زنند و اين سياست کار متقاضى پناهندگى را صد چندان دشوار کرده است. دول پناهنده پذير بدين صورت قلعه اى سخت به دور کشورهاى خود کشيده و راه را بر انسانهايى که براى يک زندگى امن و آرام سفر کرده و سختى راه را به جان خريده اند مسدود و غير قابل نفوذ کرده اند.